• 1 hafta önce

Bebeklerde Kafa Şekli Bozukluğu (Plagiosefali): Ne Zaman Müdahale Gerekir?

Plagiosefali Nedir?

Plagiosefali, bebeğin kafasında özellikle bir yanda görülen asimetrik düzleşme anlamına gelir. Genellikle:

  • Arka sağ veya sol tarafta yassılaşma,
  • Bir kulak diğerinden öne doğru kaymış gibi görünür,
  • Kafa tepesi yukarıdan bakıldığında paralel değil, eğri bir elips şeklindedir

En sık pozisyonel (mekanik) plagiosefali görülür, yani kafanın sürekli aynı yöne yatırılması nedeniyle oluşur.

Plagiosefaliye Neden Olan Faktörler

  • Sürekli sırtüstü aynı yöne bakarak uyuma
  • Rahim içi pozisyon (ikiz gebelik, az amniyotik sıvı, dar rahim)
  • Tortikollis (boyun kası kısalığı) — bebeğin başını tek yöne çevirmesi
  • Prematüre doğum — kafa kemikleri daha yumuşak olduğu için daha hassastır
  • Bebeklerin az tutulması veya karın üstü (tummy time) süresinin az olması

Kafa Şekli Bozukluğu Ne Zaman Fizyolojik (Geçici)?

Durum

Açıklama

Hafif arka düzleşme

İlk 2–3 ayda sık görülür, pozisyonla düzelebilir

Baş çevresi büyümesi normalse

Gelişimsel sorun yoktur

Kulak ve yüz simetrisi korunuyorsa

Kozmetik açıdan önemli olmayabilir

Boyun hareketi normal

Tortikollis yoksa iyileşme ihtimali yüksek

Çoğu pozisyonel plagiosefali 6–12 ay arasında geriler. Ancak erken fark edilip desteklenmelidir.

Ne Zaman Müdahale Gerekir?

Aşağıdaki belirtiler varsa uzman değerlendirmesi gerekir:

  1. aydan sonra belirgin kafa asimetrisi devam ediyorsa
  • Kulaklar hizasız görünüyorsa, birisi önde
  • Yüzde eğiklik oluşmuşsa
  • Boyun hareketi kısıtlıysa (tortikollis)
     
    1. aydan sonra kafa şekli daha da belirginleşiyorsa
  • Ailede başka nörolojik ya da kas-iskelet sistemi sorunları varsa

Bu durumlar fizik tedavi, pozisyonel eğitim ya da nadiren ortez (kask) tedavisi gerektirebilir.

Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

1. Pozisyonel Yaklaşımlar (ilk 4–6 ay için)

  • Bebeği uyanıkken karın üstü yatırmak (tummy time)
  • Uyurken başın her gece farklı yöne çevrilmesi
  • Bebeğin ilgisini çekmek için ışık, oyuncak gibi objelerin yönünü değiştirme
  • Emzirme sırasında her iki göğsü dengeli kullanmak

2. Fizik Tedavi

  • Özellikle tortikollis varsa fizik tedavi önemlidir
  • Kas esnekliğini artırıcı egzersizler, uzman fizyoterapist eşliğinde yapılır

3. Ortez (Kask) Tedavisi

  • Hafif ve orta düzey vakalar pozisyonla iyileşmezse
  • Genellikle 5–6 ay ile 12 ay arasında başlanır
  • Özel olarak tasarlanmış kask ile başın düzgün gelişmesi sağlanır

Kask tedavisi, beyin gelişimini etkilemez; sadece şekilsel düzeltmeyi hedefler.

Önlenebilir mi?

Evet, çoğu plagiosefali basit önlemlerle azaltılabilir:

  • Günde birkaç kez, kısa sürelerle tummy time yapılmalı
  • Bebeğin uyku pozisyonları hafifçe değiştirilerek simetri korunmalı
  • Uzun süreli oto koltukta, anakucağında uyuma alışkanlığı sınırlandırılmalı
  • Boyun kasları gözlemlenmeli; başını çevirmede ısrarla tek yön tercih ediliyorsa erken müdahale edilmeli