• 3 gün önce

Bebeklerde Kaşıntı ve Egzama Ayrımı Nasıl Yapılır?

Kaşıntı Nedir, Neden Olur?

Kaşıntı (pruritus), ciltteki sinir uçlarının mekanik, kimyasal veya inflamatuar uyarılarla tetiklenmesi sonucu oluşan rahatsız edici bir histir. Bebeklerde kaşıntıya yol açabilecek çok sayıda neden vardır:

  • Kuru cilt (xerosis)
  • Sıcaklık ve terleme
  • Temas dermatiti (sabun, deterjan, kumaş)
  • Egzama (Atopik dermatit)
  • Mantar enfeksiyonları
  • İsilik (miliaria)
  • Uyuz gibi paraziter hastalıklar
  • Alerjik reaksiyonlar
  • Viral döküntülü hastalıklar

Egzama (Atopik Dermatit) Nedir?

Egzama, özellikle atopik yapıya sahip bebeklerde sık görülen, kronik ve tekrarlayıcı bir cilt hastalığıdır. Derinin bariyer fonksiyonundaki bozulma, çevresel tetikleyicilerle birleştiğinde kızarıklık, kaşıntı, kuruluk ve döküntülerle kendini gösterir.

Egzama Belirtileri:

  • Yoğun kaşıntı (özellikle geceleri artar)
  • Ciltte kuruluk ve pullanma
  • Yanak, alın, kulak arkası, dirsek arkası ve diz arkası gibi bölgelerde kızarıklık
  • Zamanla sulanma, kabuklanma ve kalınlaşma
  • Ailede alerji, astım veya egzama öyküsü olması

Egzama ile Diğer Kaşıntı Nedenlerinin Ayırıcı Özellikleri

Aşağıda, en sık karıştırılan durumların ayırıcı özellikleri yer almaktadır:

Durum

Kaşıntı Özelliği

Lezyon Tipi

Lokalizasyon

Ayırıcı Özellik

Egzama

Sürekli, geceleri artar

Kuru, kızarık, pullu

Yüz, dirsek/diz arkası

Kronik seyir, ailede atopik öykü

İsilik

Hafif, terlemeyle artar

Küçük kırmızı papüller

Ense, sırt, koltuk altı

Sıcak havalarda artar

Mantar

Lokalize kaşıntı

Kenarları belirgin kırmızı halka

Kasık, koltuk altı, ayak

Ortası soluk, kenarı aktif döküntü

Uyuz

Şiddetli, gece artan kaşıntı

Sivilce benzeri döküntü

Parmak arası, bilek, karın

Temas öyküsü, ailede benzer kaşıntı

Temas dermatiti

Temas sonrası başlar

Kızarık, bazen kabarcıklı

Temas bölgesi

Yeni sabun, kıyafet vb. sonrası ortaya çıkar

Evde Gözlemle Ayırt Etmenin Püf Noktaları

  • Kaşıntının süresi: Geçici mi yoksa haftalardır devam ediyor mu?
  • Görünüm: Deride kuruluk, kalınlaşma, kabuklanma varsa egzama lehinedir.
  • Yaygınlık: Egzama genellikle simetrik ve yaygındır.
  • Tetikleyiciler: Yeni mama, sabun, giysi vb. sonrası ani başlayan lezyonlarda alerjik kontakt dermatit düşünülmelidir.
  • Genetik öykü: Ailede egzama, astım, alerjik rinit gibi hastalıklar varsa egzama ihtimali artar.

Ne Zaman Doktora Başvurulmalı?

  • Kaşıntı 1 haftadan uzun süredir devam ediyorsa
  • Ciltte kabuklanma, sulanma veya kanama varsa
  • Uykusuzluk ve huzursuzluk kaşıntıya eşlik ediyorsa
  • Başka aile bireylerinde de kaşıntı başladıysa
  • Evde uygulanan yöntemlere rağmen ciltte iyileşme olmuyorsa

Bir çocuk sağlığı ve hastalıkları uzmanı ya da çocuk dermatoloğu tarafından değerlendirme önerilir.

Tedavi Yaklaşımı: Egzama Varsa Ne Yapılmalı?

Egzama tedavisinde amaç, cilt bariyerini onarmak, kaşıntıyı azaltmak ve tetikleyicileri ortadan kaldırmaktır.

1. Cilt Bakımı

  • Günlük nemlendirici uygulaması (parfümsüz, yoğun içerikli)
  • Ilık ve kısa süreli duşlar
  • Temizleme ürünleri yerine yalnızca su kullanımı tercih edilmeli

2. Kaşıntı Kontrolü

  • Gerekirse doktor önerisiyle antihistaminik ilaçlar
  • Kaşımanın önlenmesi için tırnakların kısa tutulması
  • Bebek eldiveni kullanımı (özellikle geceleri)

3. Alevlenme Döneminde İlaç Tedavisi

  • Topikal kortikosteroid kremler (sadece doktor kontrolünde)
  • Enfeksiyon varsa antibiyotikli kremler
  • Ciddi olgularda topikal kalsinörin inhibitörleri (pimekrolimus, takrolimus)