• 4 hafta önce

Çocuklarda Ani Yüksek Ateş ve Havale Riski: Ebeveynler Ne Yapmalı?

Ateşli Havale Nedir?

Tıbbi adıyla febril konvülsiyon, 6 ay ile 5 yaş arasındaki çocuklarda, genellikle ateşin hızla yükselmesi sonucu ortaya çıkan geçici nörolojik bir tablodur. Beyin gelişimi devam eden çocuklarda, 38°C üzerindeki ani ısı artışları sinir sistemini uyararak kısa süreli bilinç kaybı ve kasılmalarla kendini gösterebilir.

Her yüksek ateş havaleye yol açmaz, ama ateşe yatkın bazı çocuklarda risk daha fazladır.

Ateşli Havale Kimlerde Görülür?

  • En sık 6 ay – 5 yaş arası çocuklarda
  • Ailede ateşli havale öyküsü olanlarda
  • Daha önce ateşli havale geçirmiş olan çocuklarda
  • Ani ve hızlı ateş yükselmesi yaşayanlarda

Ateşli Havale Belirtileri Nelerdir?

Ateşli havale genellikle şu şekilde başlar:

  • 38°C’nin üzerinde ani ateş yükselmesi
  • Bilinçte geçici kayıp (çocuğa seslenince tepki vermez)
  • Gözlerin yukarı kayması
  • Kasılmalar (tüm vücutta veya sadece bir tarafta)
  • Dudaklarda morarma
  • Nefesin yavaşlaması veya geçici duraklaması
  • 1–2 dakika süren nöbet (nadiren 15 dakikaya kadar)

Havale geçtikten sonra çocuk uykulu, bitkin olabilir. Bu, “postiktal dönem” olarak adlandırılır ve genellikle zararsızdır.

Ateşli Havale Çeşitleri

Basit Ateşli Havale

  • Süre 15 dakikadan kısa
  • Tekrarlamaz
  • Tüm vücutta simetrik kasılma
  • Beyin gelişimini etkilemez

Komplike Ateşli Havale

  • Süre 15 dakikadan uzun
  • Aynı gün içinde tekrarlayan nöbet
  • Vücudun sadece bir tarafını etkileyen kasılmalar
  • Nörolojik takip gerekebilir

Ebeveynler Ateşli Havale Sırasında Ne Yapmalı?

Yapılması Gerekenler:

  • Çocuğu yan pozisyonda, düz bir zemine yatırın
  • Etrafındaki kesici, sivri objeleri uzaklaştırın
  • Ağız içine asla bir şey sokmayın
  • Kıyafetlerini gevşetin, başını sabit tutmaya çalışmayın
  • Süreyi takip edin: 2 dakikayı aşarsa mutlaka acil yardım çağırın
  • Nöbet geçtikten sonra çocuk nefes alıyor ve kendine geliyor mu izleyin

Yapılmaması Gerekenler:

  • Çocuğu sallamak, tokat atmak
  • Soğuk suya sokmak veya buz uygulamak
  • İlaç vermeye çalışmak (nöbet sırasında yutamaz)
  • Panikle çocuğu dik konumda tutmak

Ateşli Havale Sonrası Ne Yapılmalı?

  • Doktor değerlendirmesi şarttır: İlk havale her zaman pediatri uzmanı tarafından değerlendirilmelidir
  • Kan ve idrar testleri gerekebilir
  • Bazı durumlarda EEG, beyin görüntüleme veya nöroloji takibi yapılabilir
  • Tekrarlayan havaleler için aileye ateş takibi ve kriz önleyici ilaç kullanımı eğitimi verilebilir

Ateşi Kontrol Altında Tutmak İçin Neler Yapılmalı?

  • Ateşin 38°C’ye çıkmasına izin vermeden ölçüm yapılmalı ve takip edilmeli
  • Doktor önerisiyle parasetamol veya ibuprofen kullanılabilir
  • Gereksiz kalın giydirme, sıcak ortam ateşi artırabilir
  • Bol sıvı verilmeli, ortam havalandırılmalıdır
  • Ilık duş veya silme işlemi ateşin düşmesine yardımcı olabilir

Ateşli Havale Epilepsiye Neden Olur mu?

  • Basit ateşli havale, nörolojik gelişimi etkilemez
  • Komplike havalelerde nöroloji takibi gerekebilir, ama çoğu çocukta epilepsi gelişmez
  • %90’a yakın bebek ve çocukta ateşli havale kalıcı bir nörolojik sorun bırakmaz