• 3 hafta önce

Çocuklarda Aşı Reddi: Bilimsel Gerçekler ve Yanlış İnançlar

Aşı Nedir, Neden Yapılır?

Aşı, vücudu hastalık yapıcı virüs ve bakterilere karşı önceden hazırlayan biyolojik bir üründür. Genellikle:

  • Zayıflatılmış ya da öldürülmüş mikroorganizmalar
  • Mikroorganizmanın bir parçası (protein, toksin)
  • Genetik materyal (mRNA vb.) içerir

Aşılar sayesinde:

  • Bağışıklık sistemi hastalığı tanımayı ve savaşmayı öğrenir
  • Hastalık geçirmeden bağışıklık kazanılır
  • Salgın hastalıkların yayılması önlenir veya durdurulur

Aşılar sadece bireysel değil, toplumsal koruma sağlar (sürü bağışıklığı).

Çocukluk Çağı Aşılarının Önemi

Türkiye’deki Ulusal Aşı Takvimi kapsamında uygulanan aşılar:

Aşı

Hangi Hastalıklara Karşı Korur?

DaBT–İPA–Hib

Difteri, boğmaca, tetanoz, çocuk felci, H. influenzae tip B

KPA

Pnömokok (zatürre, menenjit, orta kulak iltihabı)

Hepatit B

Sarılık (karaciğer enfeksiyonu)

Hepatit A

Karaciğer enfeksiyonu

KKK

Kızamık, kızamıkçık, kabakulak

Suçiçeği

Varisella-zoster virüsü

BCG

Tüberküloz (verem)

Rota (isteğe bağlı)

Rotavirüs kaynaklı ağır ishal

HPV (önerilir)

Rahim ağzı, penis, boğaz kanserleri (9 yaş ve sonrası)

Aşı Karşıtlığında Sık Görülen Yanlış İnançlar ve Gerçekler

Yanlış: “Aşılar otizme neden olur”

Gerçek:

Bu iddia, 1998’de sahte verilerle yayınlanan ve sonradan geri çekilen bir çalışmadan kaynaklanır.

Yüzlerce bilimsel araştırma aşı ile otizm arasında hiçbir bağlantı olmadığını ortaya koymuştur.

Yanlış: “Aşılar doğal bağışıklığı bozar”

Gerçek:

Aksine, aşılar bağışıklık sistemini güvenli şekilde eğitir.

Doğal yoldan bağışıklık kazanmak, örneğin kızamık hastalığını geçirmek, ölüm ya da kalıcı hasar riski taşır.

Yanlış: “Aşılar çok fazla, bağışıklık sistemi kaldıramaz”

Gerçek:

Bir bebek her gün çevresindeki milyonlarca antijenle karşılaşır.

Aşılarla verilen antijen miktarı, bağışıklık sisteminin çok küçük bir yüzdesidir.

Yanlış: “Aşılar yan etki yapar, tehlikelidir”

Gerçek:

Her tıbbi müdahale gibi aşıların da çok nadir yan etkileri olabilir (ateş, hafif döküntü, huzursuzluk).

Ancak bu yan etkiler, aşı ile önlenen hastalıkların yarattığı ciddi risklerin yanında çok hafiftir.

Yanlış: “Hastalıklar zaten azaldı, aşıya gerek yok”

Gerçek:

Hastalıkların azalmasının nedeni aşılardır. Aşılamanın azaldığı bölgelerde kızamık, difteri gibi hastalıklar yeniden salgın yapmaktadır.

Aşı Reddi Hangi Sonuçlara Yol Açabilir?

  • Salgın hastalıklar artar
  • Aşılanamayan bireyler (bebekler, bağışıklığı zayıf olanlar) risk altına girer
  • Çocuklar ölümcül olabilen önlenebilir hastalıklara maruz kalır
  • Toplumda sağlık sistemine yük artar, ekonomik kayıplar yaşanır

2023 yılında DSÖ verilerine göre aşı reddi, küresel sağlık tehditleri arasında ilk 10 içinde yer alıyor.

Ebeveynlerin Aşı Konusunda Bilinçlenmesi İçin Öneriler

  • Bilgileri resmi kaynaklardan alın: Sağlık Bakanlığı, DSÖ, CDC, UNICEF
  • Sosyal medyada yayılan yanlış içeriklere karşı temkinli olun
  • Aklınızdaki şüpheleri çocuk doktorunuza açıkça sorun
  • Aşı hakkında çocuklara yaşına uygun şekilde doğru bilgi verin

Unutmayın: Aşı, sevginin koruyucu halidir.