• 4 gün önce

Gelişim Takibi

Gelişim Takibi Nedir ve Neden Gereklidir?

Gelişim takibi, çocuğun yaşına uygun olarak fiziksel, zihinsel, sosyal, duygusal ve motor becerilerde gösterdiği ilerlemelerin düzenli ve bilimsel şekilde izlenmesidir. Bu takip sayesinde çocukların yalnızca boyu ve kilosu değil; konuşma, hareket, oyun oynama, kendini ifade etme gibi birçok alandaki gelişimi değerlendirilir.

Erken çocukluk döneminde gelişim çok hızlıdır ve bazı gecikmeler sadece “zamanla geçer” diye göz ardı edilirse, çocuğun sosyal, akademik ve duygusal hayatını etkileyebilir. Erken fark etmek = erken müdahale = daha sağlıklı bir gelecek anlamına gelir.

Gelişim Takibi Hangi Alanları Kapsar?

Gelişim çok boyutludur. Her çocuk bu alanlarda farklı hızda ilerlese de, düzenli takip belirli standartlara göre yapılmalıdır:

Bilişsel Gelişim

  • Problem çözme
  • Nesne devamlılığı
  • Oyuncakları amacına uygun kullanma
  • Neden-sonuç ilişkisi kurma

Motor Gelişim

  • İnce motor: küçük kas hareketleri (kaşık tutma, düğme ilikleme)
  • Kaba motor: büyük kas hareketleri (oturma, yürüme, zıplama)

Dil Gelişimi

  • Ses çıkarma
  • Kelime söyleme
  • Cümle kurma
  • Söyleneni anlama ve yönerge uygulama

Sosyal ve Duygusal Gelişim

  • Göz teması kurma
  • Gülümseme, oyun oynama
  • Duyguları ifade etme
  • Başkalarıyla iletişim kurma

Gelişimsel Dönüm Noktaları (Milestones)

Yaş

Beceriler

3. Ay

Başını sabit tutar, seslere döner, gülümser

6. Ay

Desteksiz oturur, oyuncaklara uzanır, hecelere başlar

9. Ay

Emekler, “hayır” kelimesini anlar, yabancıdan çekinir

12. Ay

İlk adımlar, basit kelimeler, işaretlerle iletişim

18. Ay

5–10 kelime, kaşıkla yemeye çalışır, taklit oyunları

24. Ay

2 kelimeli cümleler, vücut bölümlerini gösterme, koşma

3 Yaş

Soru sorar, 3 kelimelik cümle kurar, tek başına giyinir

Her çocuk farklı hızda gelişir. Ancak bu dönüm noktalarının belirgin sapmalar göstermesi durumunda profesyonel değerlendirme gerekir.

Gelişim Takibinde Ebeveynin Rolü Nedir?

Aileler çocuğunun gelişimini en yakından gözlemleyen kişilerdir. Bu nedenle:

  • Oyun sırasında çocuğun davranışları izlenmeli
  • İlgilendiği oyuncaklar, konuşma şekli ve sosyal tepkileri gözlemlenmeli
  • Gelişimde ani duraksama ya da gerileme fark edilirse mutlaka paylaşılmalı
  • Her rutin doktor kontrolünde gelişim alanları hakkında soru sorulmalı

Gelişim Gecikmesi Belirtileri Nelerdir?

  • 18. ayda baş kontrolü yoksa
  • 19. ayda ayda hiç kelime yoksa
  • 20. ayda yürüyemiyorsa
  • 21. ayda 5’ten az kelime söylüyorsa
  • 2 yaşında iki kelimeli cümle kuramıyorsa
  • Göz teması kurmuyor, adı söylendiğinde bakmıyorsa
  • Oyuncaklara ilgisi azsa ya da sadece döndürme gibi tekrarlayıcı hareketler varsa

Bu durumlar gelişimsel gecikme ya da nörogelişimsel farklılıkların erken göstergesi olabilir.

Dr. Ekin Pasinlioğlu ile Gelişim Takibi Süreci

  • Ay ay gelişim kontrolü ve değerlendirme formları
  • Gelişim basamaklarının eksiksiz gözlemi
  • Dış gözlem + aile gözlemi birlikte değerlendirilir
  • Gerekirse gelişimsel tarama testleri (Denver II, Gazi Gelişim Tarama vb.)
  • Gelişim farklılığı şüphesinde erken yönlendirme (çocuk gelişim uzmanı, fizyoterapist, dil terapisti, çocuk psikiyatristi)