• 3 gün önce

Ateş ve Akut Durumlar

Ateş Nedir, Neden Oluşur?

Ateş, vücudun bağışıklık sisteminin enfeksiyonlara karşı verdiği fizyolojik bir yanıttır. Genellikle bir virüs ya da bakteriyle savaşma sürecinde beyindeki ısı ayar merkezinin (hipotalamus) ayar noktası yükselir ve vücut sıcaklığı normalin üzerine çıkar. Bu durumda ateş, hastalık değil; bir belirti olarak karşımıza çıkar.

Çocuklarda en sık ateş nedenleri:

  • Viral enfeksiyonlar (soğuk algınlığı, grip, bronşiolit, rotavirüs)
  • Bakteriyel enfeksiyonlar (tonsillit, idrar yolu enfeksiyonu, zatürre)
  • Aşı sonrası bağışıklık yanıtı
  • Diş çıkarma gibi fizyolojik nedenler (genellikle 38°C altında)

Ateş Kaç Derecedir? Nasıl Ölçülmelidir?

Ateşin doğru değerlendirilmesi için doğru ölçüm yeri ve yöntemi çok önemlidir.

Ölçüm Yeri

Ateş Sınırı

Rektal (makattan)

>38.0°C

Koltuk altı

>37.5°C

Kulak

>38.0°C

Alın (temassız cihaz)

>37.8°C

0–12 ay arası rektal ölçüm, 1 yaş sonrası kulak veya koltuk altı ölçümü tercih edilir. Temassız cihazların doğruluğu cihaz kalitesine ve kullanım tekniğine bağlıdır.

Ateşin Şiddetine Göre Yaklaşım

Sıcaklık

Değerlendirme

37.5–38°C

Düşük derece ateş – genellikle izlenebilir

38–39°C

Orta derece ateş – takip ve gerekirse ateş düşürücü

39–40°C

Yüksek ateş – dikkatli izlem ve muayene gerekebilir

>40°C

Çok yüksek ateş – acil değerlendirme gerektirebilir

Ateşin yüksekliği kadar eşlik eden belirtiler de önemlidir. Yüksek ateş, her zaman ciddi enfeksiyon anlamına gelmeyebilir; ancak davranış değişikliği, bilinç bozukluğu, sıvı reddi gibi bulgularla birlikte ise risk artar.

Hangi Durumlar Acildir?

Ateşli çocuğunuzda aşağıdaki durumlardan biri varsa mutlaka hekim değerlendirmesi gereklidir:

  • 3 günden uzun süren ateş
  • 6 ay altı bebekte 38°C üzeri ateş
  • Solunum sıkıntısı, nefes alırken göğüste çekilmeler
  • Sürekli kusma veya sıvı alamama
  • Uyandırılamama, aşırı halsizlik
  • Morarma, dudakta veya parmak uçlarında renk değişikliği
  • Ense sertliği, havale, bilinç bulanıklığı
  • İdrar yapamama, bezde kuruluk
  • Ciltte yaygın döküntü, petek görünümü

Febril Konvülsiyon (Ateşli Havale) Nedir?

6 ay–5 yaş arası çocuklarda görülebilen ve genellikle yüksek ateşle birlikte gelişen bilinç kaybı ve kasılmalarla seyreden tablodur.

  • Çoğunlukla basit tiptedir (tek seferlik, kısa süreli)
  • Kalıcı hasar bırakmaz ama korkutucu olabilir
  • Nöbet sonrası mutlaka doktor muayenesi önerilir
  • Eğer nöbet 5 dakikadan uzun sürdüyse veya tekrarlıyorsa, acil servis başvurusu gereklidir

Evde Ateş Takibi ve Müdahale

  • Bol sıvı tüketimi sağlanmalı (anne sütü, su, ılık meyve suları)
  • Ortam ısısı serin tutulmalı (22–24°C)
  • Çocuk hafif giydirilmeli, üşütülmemeli
  • Ateş düşürücü olarak parasetamol veya ibuprofen tercih edilir (doza dikkat!)
  • Ilık duş bazı çocuklarda faydalı olabilir (soğuk uygulama önerilmez)
  • Ateş düşürücüler gereksiz yere saatli olarak değil, ihtiyaca göre verilmelidir

Dr. Ekin Pasinlioğlu ile Ateşli Çocuk Takibi

  • Ateşin altında yatan nedenin değerlendirilmesi
  • Viral/bakteriyel ayrımı için klinik ve gerekirse laboratuvar incelemeler
  • Antibiyotik gerekliliğinin doğru belirlenmesi
  • Evde izlem ve müdahale planının aileyle paylaşılması
  • Ateşli hastalık sonrası kontrol muayenesi
  • Sık ateşlenen çocuklarda bağışıklık sisteminin değerlendirilmesi