• 3 gün önce

Özel Aşılar (Rotavirüs, Meningokok, HPV)

Neden Özel Aşılar Gündemde?

Sağlık Bakanlığı’nın uyguladığı zorunlu aşı takvimi dışında kalan bazı aşılar, opsiyonel (önerilen) statüsünde yer alır. Bunlar her çocuk için zorunlu olmasa da, koruduğu hastalıkların şiddeti ve hızlı seyri nedeniyle dünya çapında önerilen, güvenliği ve etkinliği ispatlanmış aşılardır.

Bu aşılar, toplumda hâlâ sıklıkla görülen ancak genellikle aşılanmayan bireyler üzerinden yayılan ciddi enfeksiyonlara karşı bireysel koruma sağlar.

1. Rotavirüs Aşısı

Ne İçin Uygulanır?

Rotavirüs, 6–24 ay arası bebeklerde ciddi sıvı kaybı ve hastane yatışı gerektiren viral bir ishal sebebidir.

Nasıl Korur?

  • Bağırsağı etkileyen virüse karşı koruyucu antikor geliştirir
  • İshal, kusma, ateş ve dehidrasyonu önler
  • Özellikle kreş/anaokuluna erken başlayacak bebeklerde önemlidir

Ne Zaman ve Kaç Doz?

  • Aşı 2. aydan itibaren ağız yoluyla damla şeklinde uygulanır
  • 2 doz (Rotarix) veya 3 doz (Rotateq) şemaları vardır
  • İlk doz 6 haftalıkken, son doz 8. ayı geçmeden yapılmalıdır

Yan Etkileri:

  • Hafif ishal, karın ağrısı, huzursuzluk
  • İntussusception (bağırsak düğümlenmesi) riski çok düşüktür (1/100.000’den az)

2. Meningokok Aşısı

Ne İçin Uygulanır?

Meningokok bakterisi, özellikle 2 yaş altı çocuklarda menenjit (beyin zarı iltihabı) ve sepsis (kan zehirlenmesi) gibi hayati riskler taşıyan enfeksiyonlara neden olabilir.

Nasıl Korur?

  • Menenjit, zatürre ve kan enfeksiyonlarından korunma sağlar
  • Türkiye’de hâlâ sporadik vakalar görüldüğü için önerilmektedir

Ne Zaman ve Hangi Türleri Vardır?

İki farklı tipte meningokok aşısı vardır:

  1. MenACWY Aşısı (4 serotipe karşı)

    1. aydan itibaren başlanabilir

    • 2 doz (9. ay + 1 yıl sonra rapel doz)

  2. MenB Aşısı (en ağır seyreden tip B’ye karşı)

    1. aydan itibaren başlanabilir

    • Yaşa göre 2–3 dozluk şemalar uygulanır

Yan Etkileri:

  • Aşı yerinde kızarıklık, ateş, huzursuzluk
  • Ateş düşürücü ihtiyacı olabilir

3. HPV Aşısı

Ne İçin Uygulanır?

HPV (Human Papilloma Virus), özellikle rahim ağzı kanseri, genital siğiller ve bazı baş-boyun kanserlerinin en önemli nedenidir.

Kimler İçin Önerilir?

  • 9 yaş ve üzeri kız ve erkek çocuklara önerilir
  • Cinsel temastan önce uygulanması en yüksek korumayı sağlar

Ne Zaman ve Kaç Doz?

  • 9–14 yaş arası: 2 doz (0. ay ve 6. ay)
  • 15 yaş sonrası: 3 doz (0–1–6 ay şeması)

Koruduğu HPV Tipleri:

  • En yaygın olan 6, 11, 16, 18 tiplerine karşı korur
  • Gardasil 9 aşısı, 9 farklı HPV tipine karşı koruma sağlar

Yan Etkileri:

  • Aşı yerinde ağrı
  • Nadiren baş dönmesi veya geçici baygınlık (özellikle ergenlerde)

Özel Aşılar Ücretli midir?

Evet, bu aşılar henüz Sağlık Bakanlığı’nın zorunlu aşı takvimine dahil değildir ve özel olarak uygulanır. Ancak birçok sağlık kuruluşunda temin edilebilir. Fiyatlar aşı türüne ve doz sayısına göre değişmektedir.

Unutulmamalıdır ki:

Özel aşılar, özel tercihler değil; önleyici tıbbın bireye özel uygulanma biçimidir.

Dr. Ekin Pasinlioğlu ile Aşı Değerlendirmesi

  • Çocuğun yaşına ve sağlık durumuna göre özel aşı planlaması
  • Ailenin aşıyla ilgili kaygılarını dinleme ve bilimsel açıklama
  • Aşıya uygun zamanlamanın belirlenmesi
  • Yan etki takibi ve raporlanması
  • Özel aşılarla ilgili güncel gelişmelerin takibi