• 3 gün önce

Duyusal Oyunlar

Duyusal Oyun Nedir?

Duyusal oyun; çocuğun duyularını kullanarak çevresini keşfettiği oyunlardır. Genellikle serbest, yaparak–yaşayarak öğrenmeye açık, doğal malzemelerle desteklenen oyunlardır.

Bu oyunlarda çocuk:

  • Ellerini, gözlerini, kulaklarını aktif olarak kullanır
  • Dikkatini toplar, farkındalığı artar
  • Yaratıcılığını, merak duygusunu ve keşfetme arzusunu geliştirir
  • Kendini sakinleştirmeyi öğrenir (regülasyon)
  • İnce motor beceriler, dil gelişimi ve düşünme becerileri desteklenir

Hangi Duyular? Hangi Yaş?

Duyu Alanı

0–6 Ay

6–12 Ay

1–3 Yaş

3–6 Yaş

Dokunma

Masaj, yumuşak kumaşlar

Su, un, pütürlü yüzeyler

Duyusal kutu, hamur, slime

Kum, kil, karma dokulu etkinlikler

Görme

Siyah-beyaz kartlar

Renkli oyuncaklar

Aynalar, ışık oyunları

Işık masası, renklendirme oyunları

İşitme

Ninni, çıngırak

Marakas, farklı sesli kutular

Ritim oyunları, müzikli kitaplar

Ses taklidi oyunları, müzikli hareket

Koklama

Anne kokusu, lavanta

Nane, limon, sabun

Baharat tanıma oyunları

Bitki karışımı koklama çalışmaları

Tat alma

Anne sütü, mama

Yoğurt, meyve tadımları

Tatlı–ekşi–tuzlu deneme oyunları

Duyusal mutfak etkinlikleri (ev yapımı)

Evde Uygulanabilir Duyusal Oyun Önerileri

Duyusal Keşif Kutusu

  • İçerik: Pirinç, kuru baklagil, pamuk, kumaş parçaları
  • Küçük oyuncaklar veya kaşıkla karıştırma eklenebilir

Dikkat süresi ve dokunsal farkındalık gelişir

Parmak Boyası ile Duyusal Resim

  • Yenilebilir parmak boyası (yoğurt + doğal renk)
  • Kalın kağıda el izi, parmak izi çalışmaları

Dokunsal–görsel bütünleme gelişir

Su ve Buz Oyunu

  • Suyla dolu kaplara farklı objeler (sünger, plastik top)
  • Renkli buz küpleriyle “erime” izleme oyunu

Sıcak–soğuk farkındalığı, neden–sonuç ilişkisi

Ses ve Ritm Kutusu

  • İçine düğme, pirinç, boncuk konmuş plastik şişeler
  • Salladıkça farklı sesler çıkarır

İşitsel ayrım, ritim algısı gelişir

Yenilebilir Hamur Hazırlığı

  • Muz, yulaf, pekmez karışımı ile şekillendirme oyunu

Tat alma ve el kaslarını aynı anda çalıştırır

Duyusal Oyunlarda Dikkat Edilmesi Gerekenler

  • Her oyun gözetim altında olmalı
  • Malzemeler yutulamaz boyutta, toksik olmayan ve alerji yapmayan türden olmalı
  • İlk defa sunulan dokulara karşı bebek/çocuk ürkek davranabilir → tekrar ve yavaş sunum önemlidir
  • Duyusal oyun kirlenmeye alan tanır—hazırlıklı olun
  • Amaç “bir şey öğretmek” değil, birlikte deneyimlemektir

Dr. Ekin Pasinlioğlu ile Duyusal Oyun Planlaması

  • Ay ve gelişim seviyesine göre duyusal uyaran desteği
  • Duyusal hassasiyet veya yetersizlik şüphesinde gelişim takibi
  • Evde uygulanabilir oyun önerileri ve materyal rehberi
  • Aileye “duyu temelli günlük rutin oluşturma” eğitimi
  • Gerekirse duyu bütünleme terapisti ile yönlendirme iş birliği