• 3 gün önce

Kabızlık ve Sindirim Sorunları Yönetimi

Sindirim Sorunları Neden Önemlidir?

Sindirim sistemi, sadece dışkılama değil, aynı zamanda besinlerin emilimi, büyümenin desteklenmesi, bağışıklık sistemi gelişimi ve davranışsal düzenin sağlanması için kilit öneme sahiptir.

Özellikle 0–6 yaş grubunda karşımıza çıkan gaz, karın şişliği, kabızlık, ishal ve reflü gibi belirtiler, çocuğun huzursuz olmasına, iştahsızlık yaşamasına, hatta uyku sorunları geliştirmesine neden olabilir. Ayrıca kronik kabızlık gibi bazı sorunlar, ilerleyen dönemlerde dışkı tutma alışkanlığı veya pelvik taban disfonksiyonuna da yol açabilir.

Bu nedenle sindirim sistemi problemleri “zamanla geçer” düşüncesiyle ertelenmemeli; dikkatli takip edilmeli ve doğru müdahalelerle desteklenmelidir.

Kabızlık Nedir? Nasıl Tanınır?

Kabızlık, yalnızca dışkılama sıklığına göre değil, dışkının kıvamı ve dışkılama sırasındaki zorlanmaya göre değerlendirilmelidir.

Kabızlık Belirtileri:

  • Haftada 2’den az dışkılama
  • Sert, topaklı, keçi pisliği şeklinde dışkı
  • Dışkılarken ağlama, zorlanma
  • Karında şişlik ve huzursuzluk
  • Dışkılama sonrası bile “tam boşalmamış” gibi davranışlar
  • Ara ara sulu dışkı kaçırma (kronik kabızlık belirtisi olabilir)

Gaz ve Karın Şişliği Neden Olur?

Bebeklerde özellikle ilk 3 ayda gaz sancısı (infantil kolik) sık görülür. Gaz, emme sırasında hava yutma, yeterli geğirme olmaması veya sindirilemeyen karbonhidratlardan kaynaklanabilir.

Çocuklarda ise gaz ve karın şişliği genellikle:

  • Aşırı süt ve süt ürünü tüketimi
  • Yetersiz lif alımı
  • Hareketsizlik
  • Aşırı şekerli ve paketli gıdalar
  • Yoğun stres veya tuvalet tutma alışkanlıkları

ile ilişkilidir.

Reflü: Ne Zaman Normal, Ne Zaman Patolojik?

Bebeklerde özellikle ilk 6 ayda “fizyolojik reflü” çok yaygındır. Bu durumda bebek az miktarda sütü kusabilir ama huzursuzluk yoksa ve kilo alımı normalse endişe gerekmez.

Ancak reflü:

  • Her beslenme sonrası fışkırır tarzda kusma varsa
  • Büyüme geriliği başladıysa
  • Uykuya geçişte öksürük ve ağlama artıyorsa
  • Yatar pozisyonda yoğun huzursuzluk varsa

patolojik hale gelmiş olabilir ve değerlendirme gerekir.

Sindirim Sorunlarına Yaklaşım: Önce Doğal Yollar

Sindirim sistemi sorunlarında ilk adım, ilaçsız ve yan etkisiz yöntemlerle denge sağlamaktır. Bu nedenle aşağıda çözüm önerilerini listelemeden önce bu yöntemlerin neden etkili olduğunu açıklayalım:

  • Beslenme düzeni: Lif, sıvı ve dengeli içerik sindirim hızını artırır.
  • Hareket: Fiziksel aktivite, bağırsak hareketlerini düzenler.
  • Tuvalet alışkanlığı: Düzenli oturma, pelvik tabanı aktive eder.
  • Psikolojik rahatlık: Baskı ve stres ortadan kalktığında dışkılama kolaylaşır.

Etkili Çözüm Önerileri

1. Lifli Besin Tüketimi Artırılmalı

Lifli gıdalar dışkı hacmini artırır, bağırsak geçişini hızlandırır.

  • Sebzeler: brokoli, ıspanak, bezelye
  • Meyveler: armut, kayısı, incir
  • Tahıllar: yulaf, tam buğday ekmeği
  • Kurubaklagiller (yaşa uygun, gaz takibiyle)

2. Sıvı Alımı Takip Edilmeli

Yetersiz sıvı, dışkının kalınlaşmasına neden olur.

  • Su alımı yaşa uygun artırılmalı
  • 6 aydan sonra her öğünde su sunulmalı
  • Meyve suları (ev yapımı) kontrollü verilebilir

3. Düzenli Tuvalet Alışkanlığı Kazandırılmalı

  • Her gün aynı saatlerde 5–10 dakikalık tuvalet oturma rutini
  • Tuvaleti geldiğinde ertelememesi için destek
  • Baskı yapmadan, oyunlaştırarak yönlendirme

4. Fiziksel Aktivite Desteklenmeli

  • Gün içinde 1–2 saatlik aktif oyun
  • Karın bölgesi egzersizleri (bacak çevirme, bisiklet hareketi)
  • Mide-bağırsak geçişi hızlanır

5. Probiyotikler Değerlendirilebilir

Güncel araştırmalar, bazı probiyotiklerin kabızlık ve gaz üzerinde olumlu etkileri olabileceğini göstermektedir. Ancak her çocuk için uygun olmayabilir. Kullanımda hekim önerisi alınmalıdır.

Ne Zaman Hekime Başvurmalı?

  • 1 haftadan uzun süredir dışkılama yoksa
  • Dışkıda kan görülüyorsa
  • Kusma, ateş, iştahsızlık eşlik ediyorsa
  • Kilo alımı durmuşsa
  • Her dışkılama ciddi ağrı ve dirençle karşılanıyorsa

Dr. Ekin Pasinlioğlu ile Sindirim Takibi

  • Dışkılama sıklığı ve yapısının değerlendirilmesi
  • Büyüme verileri ile sindirim ilişkisi analizi
  • Gıda günlükleri üzerinden besin ve semptom takibi
  • Gerekirse laboratuvar ve görüntüleme planlaması
  • Beslenme, hareket ve davranış temelli plan oluşturulması