• 3 gün önce

Uyku Rehberi

Uyku Neden Bu Kadar Önemlidir?

Uyku, çocuğun hem fiziksel büyümesi hem de beyin gelişimi için temel bir ihtiyaçtır. Büyüme hormonu uykuda salgılanır, bağışıklık sistemi uykuda güçlenir, öğrenilen bilgiler uykuda pekişir.

Yetersiz ya da kalitesiz uyku çocuklarda:

  • Huzursuzluk, ağlama, inatlaşma
  • Odaklanma güçlüğü
  • İştahsızlık veya aşırı yeme eğilimi
  • Bağışıklık düşüklüğü
  • Büyüme geriliği
  • Ebeveyn-çocuk ilişkisinde zorlanma

gibi sorunlara yol açabilir.

Yaşa Göre Uyku İhtiyacı

Yaş Aralığı

Toplam Uyku Süresi

Gece Uykusu

Gündüz Uykusu

0–3 ay

14–17 saat

8–9 saat

4–6 saat (çok bölünmüş)

4–6 ay

12–16 saat

10–11 saat

3–4 saat (2–3 uyku)

7–12 ay

12–15 saat

10–12 saat

2–3 saat (2 uyku)

1–2 yaş

11–14 saat

10–11 saat

1–2 saat (1–2 uyku)

3–5 yaş

10–13 saat

10–11 saat

0.5–1.5 saat (opsiyonel)

6–12 yaş

9–12 saat

9–12 saat

—

Uyku Rutini Oluşturmak Neden Gerekli?

Bir çocuğun iyi uyuması, yalnızca uykuda değil, uykuya hazırlanma sürecinde başlar. Uyku rutini, çocuğun vücuduna “artık dinlenme zamanı” sinyalini verir. Bu rutinler:

  • Uykuya geçişi kolaylaştırır
  • Gece uyanmalarını azaltır
  • Sabah uyanmayı düzenler
  • Ebeveyn-çocuk bağını güçlendirir

Rutin en az 20–30 dakika sürmeli ve her akşam benzer sıralamayla uygulanmalıdır.

Etkili Bir Uyku Rutini Nasıl Oluşturulur?

  1. Banyo veya yüz yıkama
  2. Diş fırçalama
  3. Loş ışık altında kitap okuma
  4. Hafif bir ninni veya müzik
  5. Sarılma, “iyi geceler” kelimeleri
  6. Kendi yatağında, kendi başına uykuya geçme fırsatı

Ekran süresi uyku öncesi kesinlikle olmamalıdır (mavi ışık melatonini baskılar).

Gece Uyanmaları Normal mi?

Bebeklerin ve küçük çocukların gece uyanmaları fizyolojiktir. Ancak tekrar uykuya geçememesi, sık sık ağlayarak uyanması veya sadece bir uyarıcıyla (emzirme, sallama) uyuyabilmesi bir alışkanlık hâline gelebilir.

Bu durumda:

  • Uykuya geçişi destekleyen ama bağımlılık yaratmayan rutinler oluşturulmalı
  • Emzirmeyle uyuma gibi şartlı ilişkiler zamanla azaltılmalı
  • Gece uyanmaları kısa tutulmalı; oyun, ışık açma gibi uyarıcılar kullanılmamalı

Uyku Eğitimi Gerekli mi?

Uyku eğitimi, bebeğe kendi kendine uyuyabilme becerisini kazandırmayı amaçlayan yöntemler bütünüdür. Tüm aileler için gerekli değildir; ancak uyku düzeni çok bozulduysa, anne-baba tükenmiş hissediyorsa ve çocuk sağlıklıysa düşünülebilir.

Popüler yöntemler:

  • Ferber Yöntemi: Belirli aralıklarla yanına giderek kendi kendine uykuya geçmeyi destekler
  • Sandalye Yöntemi: Ebeveyn giderek uzaklaşır
  • Yavaşça Geri Çekilme: Her gün biraz daha az destek sunarak uyuma alışkanlığının dönüşümü sağlanır

Uyku eğitimi asla ağlatmaya zorlamak değildir. Duyarlı ve bebeğin gelişimine uygun bir plan gerektirir.

Uyku Problemlerinde Ne Zaman Destek Alınmalı?

  1. aydan sonra sürekli saat başı uyanıyorsa
  • 1 yaş üstü çocuk sadece emerek uyuyorsa
  • Uykuya geçmesi 1 saati aşıyorsa
  • Gece 3’ten fazla kalkıyorsa
  • Gün içinde huzursuzluk, dikkat dağınıklığı varsa
  • Ailede tükenmişlik hissi varsa

Bu durumlar profesyonel uyku danışmanlığı veya çocuk doktoru değerlendirmesi gerektirir.

Dr. Ekin Pasinlioğlu ile Uyku Takibi

  • Bebeğin gelişimine uygun uyku planı hazırlanması
  • Yaşa göre uyku ihtiyacı ve gündüz uykusu planlaması
  • Uyku rutininde aileye rehberlik
  • Uykuya bağlı davranışsal sorunların değerlendirilmesi
  • Gerekirse çocuk gelişim uzmanı iş birliğiyle çözüm süreci yürütülmesi
  • Ebeveynlere tükenmişlikten çıkış için pratik stratejiler