• 3 gün önce

Egzama ve Atopik Dermatit

Egzama (Atopik Dermatit) Nedir?

Egzama ya da tıbbi adıyla atopik dermatit, çocukluk çağında özellikle ilk 5 yaşta sık görülen, ciltte kuruluk, kaşıntı ve döküntü ile seyreden kronik, tekrarlayıcı bir cilt hastalığıdır. Atopik dermatit, cilt bariyerinin bozulması ve bağışıklık sisteminin aşırı tepki göstermesiyle gelişir. Bu durum, cildin nemini tutamamasına, çevresel alerjenlere karşı daha hassas hale gelmesine ve iltihabi reaksiyonlara neden olur.

Çoğu çocukta belirtiler 6. aydan sonra başlar. Bebeklik döneminde yanaklarda, alın bölgesinde, daha büyük çocuklarda ise dirsek içleri, diz arkası, boyun gibi kıvrım bölgelerinde daha yaygındır. Kaşıntı ve ciltte döküntü, bazen enfeksiyon riski taşıyacak kadar şiddetli olabilir.

Atopik dermatit tam olarak iyileşmeyen, ancak doğru tedavi ve bakım ile kontrol altında tutulabilen bir durumdur.

Belirtileri Nelerdir?

  • Yoğun kaşıntı (özellikle gece belirginleşir)
  • Ciltte kuruluk, pullanma
  • Kızarıklık ve döküntü alanları
  • Zamanla kalınlaşmış, koyulaşmış cilt bölgeleri
  • Bebeklerde genellikle yanaklarda ve başta başlar
  • Çocuk büyüdükçe kıvrım bölgelerine yerleşir
  • Kaşıntı nedeniyle uyku bozukluğu, huzursuzluk
  • Kaşıma sonucu ciltte çizikler, bazen iltihaplanma

Nedenleri ve Tetikleyiciler

Egzamanın nedeni kesin olarak bilinmese de, genetik yatkınlık, alerjik eğilim ve çevresel tetikleyiciler önemli rol oynar.

Olası nedenler:

  • Ailede astım, alerjik rinit, besin alerjisi öyküsü
  • Cilt bariyerini koruyan protein eksiklikleri (örneğin filaggrin)
  • Bağışıklık sisteminin aşırı duyarlı yanıtı

Yaygın tetikleyiciler:

  • Soğuk hava, kuru iklim
  • Tahriş edici sabun ve deterjanlar
  • Sentetik veya yünlü kıyafetler
  • Terleme, sıcaklık değişimleri
  • Stres, uykusuzluk
  • Besin alerjenleri (yumurta, süt, kuruyemişler)
  • Ev tozu akarı, hayvan tüyü, polen gibi çevresel alerjenler

Tanı Süreci

Tanı, genellikle klinik olarak konur. Fizik muayenede kaşıntılı döküntülerin lokalizasyonu, şekli, süresi değerlendirilir.

  • Cilt testi veya alerji testi: Özellikle besin veya çevresel alerji şüphesi varsa uygulanabilir
  • Kan tahlilleri (total IgE): Alerjik eğilimi değerlendirmek için
  • Ayırıcı tanılar: Mantar enfeksiyonu, kontakt dermatit, seboreik dermatit gibi hastalıklar dışlanır

Tedavi Yaklaşımı

Tedavi, belirtilerin kontrol altına alınması, alevlenme dönemlerinin azaltılması ve cilt bariyerinin korunmasına dayanır.

1. Nemlendirici Kremler (Emollientler)

  • Günde en az 2 kez, özellikle banyo sonrası uygulanmalı
  • Cildin su tutma kapasitesini artırır
  • Tedavinin temelidir

2. Kortizonlu Kremler (Topikal Steroidler)

  • Orta–şiddetli alevlenmelerde kullanılır
  • Hekimin önerdiği bölge ve süreye dikkat edilmelidir
  • Yanlış kullanımda cilt incelmesine yol açabilir

3. Topikal Kalsinörin İnhibitörleri (Tacrolimus, Pimecrolimus)

  • Kortizon alternatifi olarak kullanılabilir
  • Özellikle yüzdeki hassas alanlar için uygundur

4. Antihistaminikler

  • Kaşıntıyı azaltmak ve gece uykusunu desteklemek için verilebilir

5. Antibiyotikler

  • Sadece kaşıma nedeniyle gelişen bakteriyel enfeksiyon varsa uygulanır

Evde Bakım ve Yaşam Tarzı Önerileri

  • Kısa süreli, ılık suyla banyo yapılmalı (günde 1 kez)
  • Parfümsüz, sabunsuz temizleyiciler tercih edilmeli
  • Banyo sonrası 3 dakika içinde nemlendirici sürülmeli
  • Pamuklu, gevşek kıyafetler giydirilmeli
  • Tırnaklar kısa kesilmeli, eldiven kullanılabilir
  • Kaşıntıyı tetikleyen gıdalar belirlenmeli
  • Oda ısısı ve nem oranı dengede tutulmalı
  • Alerjen teması azaltılmalı (ev tozu, hayvan tüyü vb.)

Dr. Ekin Pasinlioğlu ile Egzama Takibi

  • Tanı sonrası aileye detaylı bakım eğitimi
  • Alevlenme dönemleri için kişiye özel tedavi planı
  • Besin alerjisi şüphesi varsa test yönlendirmesi
  • Gerekli durumlarda dermatoloji ve alerji uzmanı iş birliği
  • Okul ve kreş bilgilendirme desteği
  • Cilt bakım günlükleriyle takip kolaylaştırma