Sarılık Takibi

• 4 gün önce

Sarılık Takibi

Yenidoğan Sarılığı Nedir?

Yenidoğan sarılığı, doğumdan sonraki ilk günlerde bebeğin cildinde ve göz aklarında sarımsı bir renk değişimi ile kendini gösteren oldukça yaygın bir durumdur. Aslında her 10 bebekten yaklaşık 6’sı yaşamının ilk haftasında bu durumla karşılaşır. Sarılığın temel nedeni, kandaki bilirubin adlı maddenin artmasıdır. Bilirubin, kırmızı kan hücrelerinin yıkımı sırasında ortaya çıkar ve karaciğer tarafından vücuttan atılır. Ancak yenidoğanlarda karaciğer bu maddeyi yeterince hızlı işleyemediği için geçici bir birikim meydana gelir.

Fizyolojik yani normal sınırlarda seyreden sarılıklar çoğunlukla müdahale gerektirmeden geçerken, bazı durumlarda bu süreç patolojik hale gelebilir. Patolojik sarılıklar kalıcı beyin hasarına (kernikterus) kadar gidebilen ciddi sonuçlar doğurabileceğinden, düzenli takip ve zamanında müdahale çok önemlidir.

Neden Sarılık Takibi Yapılmalıdır?

Bebeklerdeki sarılık her zaman gözle fark edilemeyebilir. Özellikle koyu tenli bebeklerde, sarılık yalnızca cilt rengine bakarak değerlendirildiğinde geç fark edilebilir. Ayrıca bazı bebeklerde sarılık başlangıçta hafif görünse de hızla yükselerek tehlikeli düzeylere ulaşabilir. Bu nedenle yalnızca gözle yapılan değerlendirme yeterli değildir; tıbbi cihazlar yardımıyla yapılan ölçümler gereklidir.

Düzenli yapılan sarılık takibi sayesinde:

• Bilirubin düzeyleri anlık olarak izlenebilir
• Tedavi gereksinimi zamanında belirlenir
• Gereksiz fototerapi uygulamaları engellenir
• Aile, bebeğin durumu hakkında doğru ve güncel bilgi alır

Takipte Hangi Yöntemler Kullanılır?

Transkütan Bilirubin Ölçümü (TcB)

Cilt üzerinden, özel bir cihaz yardımıyla ağrısız olarak yapılan bu ölçüm yöntemi, bebeğin kanına müdahale edilmeden bilirubin seviyesini belirlemeyi sağlar. Elde edilen değerler, yaşına göre değerlendirilir.

Serum Bilirubin Testi (Total/Direct Bilirubin)

TcB değeri belirli bir sınırın üzerindeyse, damardan alınan kan örneği ile serum bilirubin düzeyi ölçülür. Bu test, sarılığın tipi hakkında bilgi verir:

• Total bilirubin: Genel düzeyi gösterir
• Direct (konjuge) bilirubin: Patolojik süreçler hakkında bilgi verir (örneğin karaciğer hastalıkları)

Hangi Durumlarda Sarılık Tehlikelidir?

Sarılık her bebekte farklı seyredebilir. Ancak aşağıdaki durumlar acil değerlendirme gerektirir:

• Doğumdan sonraki ilk 24 saatte sarılık başlamışsa
• Bebek prematüre doğmuşsa (<37 hafta)
• Doğumda kan grubu uygunsuzluğu varsa (ABO, Rh)
• Sarılık vücuda yayılmış ve ayak tabanına kadar inmişse
• Bebeğin beslenmesi yetersizse ve kilo kaybı %10’u geçmişse
• Emme zayıf, hareketleri yavaş ve uykuluysa
• Sarılık 14 günden uzun sürüyorsa

Bu bulgular, fizyolojik sınırları aşan bir tabloya işaret edebilir ve fototerapi, hatta nadiren kan değişimi gibi ileri müdahaleleri gerektirebilir.

Tedavi Gereken Sarılıkta Ne Yapılır?

Fototerapi (Işık Tedavisi)

Fototerapi, bebeğin cildine özel dalga boyundaki mavi ışığın uygulanmasıyla bilirubinin vücuttan daha hızlı atılmasını sağlayan bir tedavi yöntemidir. Genellikle hastanede uygulanır, ancak bazı hafif vakalarda evde fototerapi sistemleri de kullanılabilir.

Destekleyici Tedavi

• Emzirmenin artırılması (sık emzirme ile bilirubin atılımı hızlanır)
• Gerekirse serum sıvı desteği
• Ailenin sık aralıklarla bilgilendirilmesi ve yeniden kontrol planlanması

Sarılığın Türleri Nelerdir?

Aileye Verilen Bilgilendirme ve Destek

Sarılık sürecinde ebeveynler en çok şu konularda endişe duyar:

• “Sarılık zekâ geriliğine yol açar mı?”
• “Bebeğimde renk koyuluğu fark ettim, normal mi?”
• “Fototerapi bebeğime zarar verir mi?”
• “Sütüm yetersiz mi, emzirme sarılığı mı oluştu?”

Bu sorular, yalnızca tıbbi bilgiyle değil, empatiyle ve açık iletişimle yanıtlanmalıdır. Dr. Ekin Pasinlioğlu olarak her takip muayenesinde aileye, bebeğin güncel durumu ve olası senaryolar net bir dille aktarılır. Gerekirse fototerapi öncesi ve sonrası süreç detaylı şekilde açıklanır.

Neden Dr. Ekin Pasinlioğlu?

• Fizyolojik ve patolojik sarılık ayrımında uzmanlaşmış klinik deneyim
• Cleveland Clinic gözlem sürecinde edindiği yenidoğan fototerapi protokolleri bilgisi
• Gereksiz tedaviden kaçınan, ama erken müdahaleyi kaçırmayan hassas yaklaşım
• Aileye güven veren iletişim, sürecin her adımında şeffaf bilgilendirme