• 3 gün önce

Havale ve Acil Müdahale

Havale (Nöbet) Nedir?

Havale, beyin hücrelerinin ani ve geçici şekilde anormal elektriksel boşalmalar yapması sonucu gelişen bilinç kaybı, kasılma, gözlerde kayma ve nefes değişikliği ile seyreden bir nörolojik durumdur. Her havale epilepsi değildir; özellikle çocuklukta görülen febril konvülsiyonlar, yani ateşe bağlı nöbetler çoğu zaman iyi huyludur ve kalıcı hasar bırakmaz.

Ancak havale, özellikle ilk kez yaşandığında son derece ürkütücü olabilir. Bu nedenle hem ateşli hem de ateşsiz nöbetlerin farkını bilmek, hem de doğru ilk yardım uygulamasını öğrenmek çok önemlidir.

Havale Türleri

1. Febril Konvülsiyon (Ateşli Havale)

  • 6 ay – 5 yaş arası çocuklarda görülür
  • Genellikle viral enfeksiyonlara bağlı ateş yükselmesinden sonra gelişir
  • Çoğunlukla genel kasılma, bilinç kaybı ve birkaç dakikalık sürede kendiliğinden sonlanır
  • Nöbet sonrasında çocuk kısa süreli uyuklama gösterebilir
  • Tekrarlama riski mevcuttur (özellikle ilk havale 1 yaş altıysa)
  • Beyin hasarı bırakmaz

2. Ateşsiz (Afebril) Nöbetler

  • Daha çok epilepsi, kafa travması, metabolik sorunlar veya enfeksiyonlar sonucu gelişebilir
  • Tekrarlayıcı olabilir
  • Detaylı nörolojik inceleme gerekir
  • EEG, beyin görüntüleme ve bazı laboratuvar testleri istenebilir

Havale Nasıl Anlaşılır?

Nöbet geçiren çocukta:

  • Aniden bilincini kaybetme
  • Tüm vücutta veya belirli bir bölgede kasılma ve titreme
  • Gözlerin sabit bir yere kayması veya yuvarlanması
  • Dudaklarda morarma
  • Nefes alışverişinde değişiklik veya duraksama
  • Ağızdan köpük gelmesi
  • 1–5 dakika içinde genellikle kendiliğinden sonlanma

Nöbet sonrası çocuk sersemlemiş, yorgun veya uykulu olabilir. Bu “postiktal dönem” olarak adlandırılır.

Havale Sırasında Ne Yapılmalı?

✅ Yapılması Gerekenler:

  • Çocuğu düz, güvenli bir zemine yatırın
  • Yana doğru çevirin (kusarsa nefes borusuna kaçmasını engeller)
  • Sakin kalmaya çalışın ve nöbetin süresini takip edin
  • Kıyafetlerini gevşetin, varsa gözlük, dişlik, eşarp çıkarın
  • Nefes alıp verdiğinden emin olun, ancak ağzına hiçbir şey sokmayın
  • Hemen ambulans çağırın (112) eğer nöbet 5 dakikadan uzun sürerse
  • Nöbet sonrasında tıbbi değerlendirme yapılmalı

❌ Yapılmaması Gerekenler:

  • Ağızdan bir şey vermeye çalışmak
  • Dişlerini sıkıyorsa açmaya çalışmak
  • Su ya da ilaç içirmeye çalışmak
  • Sarsmak, tokatlamak, soğuk su dökmek
  • Panik hâlinde hareket etmek

Ne Zaman Acil Servise Başvurulmalı?

  • Nöbet 5 dakikadan uzun sürdüyse
  • İlk kez havale geçiriyorsa
  • Nöbet tekrarlıyorsa (aynı gün içinde birden fazla)
  • Nöbet sonrası bilinç açılmıyorsa
  • Travma, düşme, kusma, sert ense, ateşle birlikte geliştiyse
  • 6 ay altı veya 5 yaş üstü çocuklarda ilk kez ateşli nöbet geliştiyse

Dr. Ekin Pasinlioğlu ile Havale ve Akut Durum Takibi

  • Havale sonrası çocuğun detaylı muayenesi
  • Gerekirse EEG, beyin MR’ı gibi ileri tetkiklerin planlanması
  • Febril konvülsiyon takibinde ailenin eğitilmesi
  • Nöbet geçirme riski olan çocuklarda ateş kontrol planı oluşturulması
  • Acil müdahale gerektiren durumlar için kişiye özel yönlendirme
  • Gerekirse nöroloji ve çocuk gelişim uzmanı ile iş birliği