• 4 gün önce

Yenidoğan Refleksleri ve Gelişim Kontrolü

Yenidoğan Refleksleri Nedir?

Yenidoğan refleksleri, bebeğin doğumdan itibaren sinir sistemi tarafından otomatik olarak verilen yanıtlar olup beyin ve omurilik arasındaki bağlantıların çalıştığını gösteren temel belirtilerdir. Bu reflekslerin varlığı, zamanlaması ve kaybolma süreci bebeğin nörolojik sağlığı açısından son derece önemlidir.

Bebeklerin doğuştan getirdiği bu refleksler hem hayatta kalmalarını hem de gelişimlerini destekler. Örneğin emme refleksi beslenmeyi sağlarken, Moro refleksi sinir sisteminin dış uyarana verdiği yanıtı ortaya koyar.

Gelişim Kontrolü Neden Yapılır?

Gelişim kontrolü, bebeğinizin yalnızca fiziksel değil; bilişsel, motor ve duygusal açıdan da yaşına uygun şekilde ilerleyip ilerlemediğini değerlendirmek amacıyla yapılan düzenli muayenelerdir.

Yenidoğan dönemindeki kontroller, özellikle refleks ve kas tonusu üzerine odaklanır. Çünkü bu yaş grubunda aktif hareketin çoğu istemsizdir ve reflekslerle yürütülür.

Zamanında ortaya çıkan ve zamanında kaybolan refleksler, sinir sisteminin doğru çalıştığını gösterir. Bununla birlikte bazı reflekslerin eksikliği, asimetrik olması ya da beklenenden uzun sürmesi gelişimsel farklılıkların veya nörolojik sorunların erken habercisi olabilir.

Değerlendirilen Temel Yenidoğan Refleksleri

Moro Refleksi (Sıçrama Refleksi)

Bebek aniden sese ya da başının yer değiştirmesine tepki olarak kollarını açar, ellerini açar ve sonra tekrar sarılır gibi yapar. 28. gebelik haftasından sonra gelişir, doğumdan itibaren gözlenmelidir. 4. ay civarında kaybolmalıdır.

Emme ve Arama Refleksi

Bebeğin dudağına, yanağına ya da ağız çevresine dokunulduğunda emme veya başını o yöne çevirme tepkisi verir. Emme refleksi doğumdan itibaren beslenme için hayati öneme sahiptir. Genellikle 3. ayda azalır.

Yakalama (Grasp) Refleksi

Bebeğin avucuna veya ayak tabanına dokunulduğunda parmaklarını sıkıca kapatmasıyla ortaya çıkar. 5. aya kadar devam eder, sonra yerini istemli tutma hareketine bırakır.

Adımlama Refleksi

Bebek dik tutulduğunda ayaklarını yere değdirince yürür gibi adım atar. Bu refleks 2. aya kadar gözlenebilir.

Asimetrik Tonik Boyun Refleksi (ATNR)

Bebek başını bir yana çevirdiğinde, o taraftaki kol uzanır, karşı taraf bükülür. “Eskrimci pozisyonu” olarak da bilinir. 5. aydan sonra kaybolmalıdır.

Babinski Refleksi

Ayak altı uyarıldığında parmaklar yukarı doğru açılır. Bu refleks 1 yaşına kadar fizyolojik kabul edilir.

Gelişim Kontrolünde Neler Değerlendirilir?

Kas Tonusu ve Postür

Bebek gevşek mi, kasılı mı, başını ortada mı tutuyor, bacak ve kollarını eşit kullanıyor mu? Bunların tümü nöromotor gelişim açısından anlam taşır.

Göz Teması ve Takibi

Göz teması kurma, yüzlere yönelme, parlak cisimleri takip etme gibi davranışlar ilk sosyal etkileşim belirtileridir. Bu gelişim basamağı, aynı zamanda görsel sistemin sağlığı hakkında da bilgi verir.

İşitsel Uyarana Tepki

Ani seslere irkilme, sese yönelme, annenin sesine tepki verme gibi işitsel yanıtlar, hem işitme fonksiyonunu hem de uyarana yanıt kabiliyetini değerlendirir.

İstemli Hareketlere Geçiş

İlk aylarda refleks olan hareketlerin zamanla istemli kontrol altına alınması beklenir. Gelişim kontrolünde bu geçişin takibi yapılır.

Hangi Durumlar Gelişimsel Gecikmeye İşaret Edebilir?

  • Reflekslerin tek taraflı görülmesi (asimetrik)
  • Beklenen refleksin hiç olmaması
  • Moro refleksinin 6. aydan sonra devam etmesi
  • Kas tonusunda belirgin gevşeklik veya sertlik
  • Bebeğin aşırı sessiz olması veya çevresine ilgisizlik
  • Başını hala tutamıyor olması (3. aydan sonra)
  • Göz teması kurmaması veya sese tepki vermemesi

Bu gibi durumlarda nörolojik gelişim açısından daha ileri değerlendirme önerilir. Erken teşhis, fizik tedavi ve gelişimsel destek programları ile önemli kazanımlar elde edilebilir.

Aileye Sunulan Bilgilendirme

Dr. Ekin Pasinlioğlu, her gelişim kontrolünde aileye:

  • Bebeğin hangi dönüm noktalarına ulaştığını
  • Hangi reflekslerin normal olduğunu
  • Hangi davranışların olağan dışı kabul edildiğini
  • Evde yapabilecekleri gelişim destekleyici oyunları
  • Bebeği nasıl gözlemlemeleri gerektiğini
  • Gerekirse yönlendirme ve takip planını

ayrıntılı ve sade bir şekilde açıklar. Aileler yalnızca değerlendirme sonucu değil, neden önemli olduğunu da öğrenmiş olur.

Neden Dr. Ekin Pasinlioğlu ile Gelişim Takibi?

  • Yenidoğan reflekslerini klinik açıdan ayrıntılı gözlemleme yetkinliği
  • Gelişimsel gecikmeleri erken saptamaya yönelik deneyim
  • Refleks muayenesini sadece “var-yok” değil; kalite, simetri ve süre açısından değerlendiren yaklaşım
  • Aileyle açık, anlayışlı ve öğretici iletişim
  • Gerektiğinde çocuk nörolojisi ve fizyoterapiye doğru zamanda yönlendirme