• 3 gün önce

Alerjik Döküntüler

Alerjik Döküntü Nedir?

Alerjik döküntü, çocuğun bağışıklık sisteminin gıda, ilaç, çevresel bir madde veya temas yoluyla maruz kaldığı alerjene karşı verdiği cilt yanıtıdır. Bu reaksiyonlar genellikle kaşıntılıdır, hızla gelişebilir ve belirgin bir tetikleyiciyle ilişkilidir.

Döküntüler kızarıklık, kabarma, şişlik ya da kuruluk şeklinde görülebilir. Bazıları birkaç saat içinde kendiliğinden geçerken, bazıları günlerce sürebilir ya da kronik hâle gelebilir.

En Sık Görülen Alerjik Cilt Reaksiyonları

Ürtiker (Kurdeşen):

  • Ani gelişen, sınırları belirgin, soluk merkezli kabarıklıklar
  • Kaşıntı çok belirgindir
  • Genellikle 24 saat içinde iz bırakmadan geçer
  • Gıda, ilaç, böcek ısırığı, enfeksiyonlar veya stresle tetiklenebilir

Atopik Dermatit (Egzama):

  • Kronik alerjik cilt hastalığıdır
  • Kuruluk, kızarıklık, kaşıntı ve zamanla kalınlaşmış cilt alanları
  • Özellikle dirsek içleri, diz arkası, yanaklar ve boyunda görülür
  • Gıda alerjileriyle ilişkili olabilir

Kontakt Dermatit:

  • Cilde temas eden maddeye karşı gelişir (sabun, deterjan, metal, kumaş boyası vb.)
  • Temas yerinde kızarıklık, kaşıntı, bazen kabarcıklar
  • Tetikleyici uzaklaştırıldığında hızla düzelir

İlaç Alerjileri:

  • Antibiyotikler, ateş düşürücüler ve bazı aşılar sonrasında gelişebilir
  • Döküntü ilaç alımından saatler veya günler sonra başlayabilir
  • Bazen anafilaksi gibi sistemik reaksiyonlara eşlik edebilir

Alerjik Döküntü Nasıl Tanınır?

Aşağıdaki özellikler alerjik kökenli döküntüyü düşündürür:

  • Kaşıntı en belirgin bulgudur
  • Döküntü ani başlar, birkaç saat/gün içinde şekil değiştirir
  • Vücudun farklı yerlerinde ortaya çıkıp kaybolabilir
  • Bazen şişlik (anjiyoödem) ile birlikte olabilir
  • Daha önce benzer şikâyetlerin yaşanmış olması önemlidir

Ne Zaman Doktora Başvurmalı?

Alerjik döküntü çoğu zaman hafiftir ve evde izlenebilir. Ancak şu durumlarda mutlaka hekime başvurulmalıdır:

  • Döküntüye yüzde, dudakta, dilde şişlik eşlik ediyorsa
  • Nefes almada güçlük, ses kısıklığı, boğazda daralma hissi varsa
  • Döküntü şiddetli kaşıntılı ve hızla yayılıyorsa
  • Yüksek ateş, halsizlik, kusma gibi sistemik bulgular ekleniyorsa
  • Yeni başlayan bir ilaç kullanımı sonrası döküntü geliştiyse
  • Döküntü 3 günden uzun sürdüyse ve kötüleşiyorsa

Tanı ve Tedavi Yaklaşımı

Tanıda çocuğun öyküsü, döküntünün görünümü, süresi ve tetikleyiciyle ilişkisi değerlendirilir. Gerekirse:

  • Alerji testleri (prick test, spesifik IgE)
  • Besin eliminasyon diyeti
  • Kan testleri (eozinofil, total IgE)

Tedavi:

Antihistaminikler:

  • Kaşıntıyı ve döküntüyü azaltır
  • Gündüz ve gece formülleri bulunur

Topikal kremler:

  • Hafif kortizonlu kremler kısa süreli kullanılabilir
  • Egzama varsa nemlendirici tedavi önemlidir

Epinefrin oto-enjektör:

  • Anafilaksi riski olan çocuklarda gereklidir
  • Aile ve okul ortamı bu konuda bilgilendirilmelidir

Tedavi kadar, tetikleyicinin belirlenip uzaklaştırılması da döküntünün tekrarını önlemede en etkili yoldur.

Evde Bakım Önerileri

  • Tırnaklar kısa tutulmalı, kaşıntı kaynaklı cilt yaralanmaları önlenmeli
  • Serin bir ortamda bulunmak kaşıntıyı azaltabilir
  • Pamuklu, bol giysiler tercih edilmeli
  • Cilt günde 2 kez nemlendirilmeli, parfümsüz ürünler kullanılmalı
  • Sabun, deterjan gibi tahriş edici ürünlerden kaçınılmalı
  • Yeni bir gıda denendiğinde yavaş yavaş başlanmalı ve gözlem yapılmalı

Dr. Ekin Pasinlioğlu ile Alerjik Döküntü Takibi

  • Ayrıntılı alerji öyküsünün alınması
  • Döküntülerin ayrımının yapılması (alerjik – enfeksiyöz – dermatolojik)
  • Gerekirse alerji testlerinin planlanması
  • Uygun antihistaminik ve topikal tedavi düzenlemesi
  • Ailenin ve çocuğun tetikleyicileri tanıma eğitimi
  • Kreş ve okul bilgilendirme planı hazırlanması