Bebeklerde Sarılık Hangi Durumda Tehlikelidir?

• 1 hafta önce

Bebeklerde Sarılık Hangi Durumda Tehlikelidir?

Sarılık Nedir?

Sarılık, kanda bilirubin adlı maddenin artmasına bağlı olarak, ciltte ve göz aklarında sarı renk oluşmasıdır. Bilirubin, kırmızı kan hücrelerinin parçalanması sonucu ortaya çıkar. Yenidoğan bebeklerde karaciğer bu maddeyi yeterince hızlı işleyemediği için birikim olabilir.

Yenidoğanlarda Sarılık Görülme Sıklığı

• Zamanında doğan bebeklerde: %60’a varan oranlarda
• Prematüre bebeklerde: %80’in üzerinde

Bu nedenle hafif-orta düzeyde sarılık, ilk hafta içinde normal (fizyolojik) kabul edilebilir.

Fizyolojik ve Patolojik Sarılık Arasındaki Farklar

Sarılık Hangi Durumlarda Tehlikelidir?

1. İlk 24 Saatte Başlayan Sarılık

Bu durum genellikle kan uyuşmazlığı (Rh veya ABO) veya doğum travmalarına bağlı hemoliz kaynaklıdır. Ani bilirubin yükselmesi olabilir ve acil tedavi gerektirir.

2. Sarılık Giderek Yayılıyorsa

Sarılık yalnızca yüzdeyse genellikle hafiftir. Ancak gövde, bacaklar ve avuç içlerine kadar yayıldıysa bilirubin düzeyi ciddi yüksekliklere ulaşmış olabilir.

3. Bebekte Emme Güçlüğü ve Uyku Hali Varsa

Bilirubin sinir sistemine etki etmeye başlamış olabilir. Bu durumda kernikterus adı verilen kalıcı hasar riski doğar.

4. Uzamış Sarılık (14 günden fazla)

Özellikle anne sütü sarılığı ya da safra yolları tıkanıklığı gibi metabolik hastalıklar düşünülmelidir. Bebek iyi görünse bile araştırma gerekir.

5. Sarılık Koyu Renkli İdrar ve Renk Açıklığıyla Birlikteyse

İdrarın çay rengi olması, dışkının beyaz veya açık renkli olması, karaciğer kaynaklı patoloji düşündürür. Acil değerlendirme gerektirir.

Sarılığın Nedenleri

• Fizyolojik sarılık (karaciğerin olgunlaşmamış olması)
• Kan uyuşmazlığı (Rh, ABO)
• Prematürite
• Doğum travması (kafa içi kanama, morluk)
• Anne sütü sarılığı
• Enfeksiyonlar (sepsis, idrar yolu enfeksiyonu)
• Karaciğer ve safra yolları hastalıkları (biliyer atrezi)

Sarılık Nasıl Ölçülür ve Takip Edilir?

• Bilirubin ölçümü: Cilt üzerinden veya kanda yapılır
• Nomogram eğrisi kullanılarak yaşa göre değerlendirme yapılır
• Günlük takip gerekebilir

Tedavi Yöntemleri

1. Fototerapi (Işık Tedavisi)

Mavi spektrumda özel ışıklarla bebeğin bilirubini cilt altından parçalanır. Ağrısız, güvenli ve yaygın kullanılan yöntemdir.

2. Kan Değişimi

Nadir durumlarda, aşırı yüksek bilirubin seviyelerinde başvurulur. Bebekten alınan kanın temiz kanla değiştirilmesini içerir.

3. Emzirmeye Devam

Emzirme, bilirubinin atılımını kolaylaştırır. Sarılık nedeniyle emzirme kesilmemelidir.

Evde Dikkat Edilmesi Gerekenler

• Sarılığın yayılımı gözlenmelidir (sadece yüzde mi yoksa gövde ve bacaklara mı?)
• İdrar ve dışkı rengine dikkat edilmelidir
• Bebek yeterince emiyor ve kilo alıyorsa, sarılık genellikle fizyolojiktir.